Veldnorm Toetsing en Kwaliteitsborging Zorgevaluaties officieel van kracht
Sinds 1 maart 2023 is de Veldnorm Toetsing en Kwaliteitsborging Zorgevaluaties van kracht. Hier is bijna drie jaar aan gewerkt door tal van vertegenwoordigers uit het veld.
Wat is de Veldnorm?
De Veldnorm is een set van afspraken die gaat helpen om de opstart en uitvoering van zorgevaluaties te versnellen en te vergemakkelijken.
Waarom is de Veldnorm nodig?
Een belangrijke doelstelling van het programma ZE&GG is dat zorgevaluaties sneller kunnen opstarten en afronden. Daarin valt nog veel winst te behalen, want uit ZonMw onderzoek bleek dat het gemiddeld 261 dagen duurt voordat een zorgevaluatie in een deelnemend centrum kan starten. ZE&GG heeft geïnventariseerd welke belemmeringen zorgevaluatie-onderzoekers ervaren. Daarbij kwam administratieve belasting als voornaamste struikelblok naar voren, genoemd door 77% van de bevraagde onderzoekers.
Hoe is dit zo gekomen? Voornamelijk door twee oorzaken:
1. De wet- en regelgeving voor medisch wetenschappelijk onderzoek met mensen wil de patiënt beschermen bij onderzoek naar nieuwe geneesmiddelen. Het spreekt voor zich dat daar strenge voorwaarden en controlemechanismen op hun plaats zijn. Zorgevaluatie gaat echter over het vergelijken van verschillende vormen van bestaande zorg en is daarmee echt een ander type onderzoek.
2. De Nederlandse regelgeving rond toestemming voor deelname aan landelijk onderzoek in afzonderlijke ziekenhuizen laat veel ruimte voor lokale invulling. Als gevolg hebben alle zorgaanbieders hiervoor hun eigen procedures ingericht. Voor een onderzoeker die in verschillende ziekenhuizen toestemming moet vragen, betekent dat dus een woud aan formulieren, procedures en regels.
Ontstaan van de Veldnorm
Op 9 maart 2020 heeft ZE&GG met de Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO), de Nederlandse Vereniging voor Medisch-Ethische toetsingscommissies (NVMETC) en Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) besproken wat we hieraan kunnen doen. De aanwezigen zagen ruimte binnen de bestaande wet- en regelgeving: omdat zorgevaluaties een laag risico vormen voor deelnemende patiënten, kun je altijd kiezen voor de lichtste voorwaarden in de wet- en regelgeving. En met het uniformeren van lokale procedures valt ook veel winst te behalen. Bij dit overleg werd daarom afgesproken dat er onder regie van ZE&GG een Veldnorm opgesteld zou worden die dit zou gaan regelen.
Gezamenlijke inspanning
De set van afspraken die gezamenlijk de Veldnorm vormt, moet werkbaar zijn. Daarom heeft er een grote werkgroep met verschillende vertegenwoordigers uit de praktijk meegewerkt aan het tot stand brengen van die afspraken. Zoals onderzoekers, wetenschapsbureaus, de vereniging van Medisch Ethische Toetsing Commissies (NVMETC), de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) en de Federatie Medisch Specialisten (FMS). Ook de werkgroep Ontregel het Onderzoek, patiëntvertegenwoordigers, ZonMw, het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport(VWS), de CCMO en de IGJ waren betrokken. De Veldnorm betekent ook dat veel organisaties, zorgaanbieders en wetenschappelijke verenigingen hun werkwijze moeten aanpassen. Hiervoor is draagvlak nodig en er moet tijd in geïnvesteerd worden.
Implementatie op werkvloer
De bijdrage van al die mensen uit de praktijk helpt de implementatie van de Veldnorm natuurlijk. Inmiddels zijn er vier goed bezochte webinars geweest, waarin de Veldnorm is gepresenteerd en waar ruimte voor vragen was. We bespreken de Veldnorm tijdens de bezoeken die we afleggen voor onze “ZE&GG op weg” tour langs de ziekenhuizen en klinieken. Ook ondersteunt ZE&GG bij de implementatie op de werkvloer.
Je vindt de Veldnorm Toetsing en Kwaliteitsborging Zorgevaluaties hier.
Vragen over (implementatie van de) Veldnorm? Mail naar: veldnorm@zorgevaluatiegepastgebruik.nl
Over een jaar gaan we de Veldnorm evalueren: is hij werkbaar en leidt hij inderdaad tot versnelling van zorgevaluaties? We hopen het van harte!